Thị (Diospyros decandra) là một loại cây quả nhiệt đới. Khi vừa chín tới, quả thị có mùi thơm mát. Đến khi quả đã chín rục, mềm nhũn và chuyển sang màu vàng sẫm thì mùi thơm giảm nhiều.
Những lưu ý khi ăn thị
TS.Lương Y Phùng Tuấn Giang, Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam cho biết hương thơm của quả thị có tác dụng trấn tĩnh, thư giãn, giảm căng thẳng thần kinh. Loại quả quen thuộc này có vị ngọt, chát nhẹ, nếu biết cách ăn, chúng ta cũng có thể cảm nhận được hương vị thơm ngon của nó. Cách ăn là xoay quả và bóp nhẹ cho đến khi thịt quả mềm ra và nứt ra một khe nhỏ thì cho lên miệng hút.
Thị là loại quả tốt cho sức khỏe nhưng chúng ta chỉ nên ăn quả đã chín mềm, không nên ăn quả xanh và quả chưa chín kỹ bởi hàm lượng tanin cao trong quả chưa chín sẽ tạo vị chát khó ăn. Không những thế, có thể khiến niêm mạc ruột bị săn se lại, ảnh hưởng nhu động ruột, thậm chí còn vón lại tạo thành khối ở trong đường tiêu hóa có thể gây bán tắc ruột hoặc tắc ruột.
Ngoài ra, không nên ăn lúc đói, đặc biệt là quả chưa chín, sẽ ảnh hưởng xấu đến đường tiêu hóa.
Thực tế đã có những trường hợp phải nhập viện cấp cứu vì tắc ruột do ăn nhiều những loại quả có chất tanin như quả hồng, quả thị… Đặc biệt, nếu ăn khi đói, dạ dày còn trống rỗng, nồng độ acid dạ dày cao, hoa quả có nhiều chất xơ, nhựa dễ bị kết tủa làm kết dính các sợi xơ thực vật, tạo thành khối bã rắn chắc.
Công dụng với sức khỏe của quả thị
Nghiên cứu năm 2011 của các nhà khoa học Thái Lan cho thấy quả thị có hàm lượng cao nhất của tổng số hợp chất phenolic (215mg GAE/g) và tổng hàm lượng flavonoid (187mg RE/g) trong số 19 loại trái cây được nghiên cứu. Flavonoid là một trong những hoạt chất tự nhiên có mặt rộng rãi nhất trong thực vật và là phân nhóm quan trọng trong các hợp chất phenol. Flavonoid có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, kháng khuẩn, chống dị ứng và chống lão hóa.
Theo tài liệu Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam (Viện dược liệu), thịt quả thị có chứa 86,5% nước, 0,16% chất béo, 0,67% chất protein, 12% glucid, 0,33% tanin, 0,47% xenlulose, 0,5% tro. Tanin trong quả thị thuộc loại pyrocatechic.
Theo y học cổ truyền, thịt quả thị có tác dụng trừ giun, an thần. Vỏ quả tiêu độc, tiêu viêm. Trong khi đó lá có tác dụng hạ khí, gây trung tiện, tiêu viêm, giảm đau.
Thịt quả thị được dùng để an thần và tẩy giun (nhất là giun kim) ở trẻ em, hàng ngày ăn 2 – 3 quả. Vỏ quả phơi khô, đốt thành than tán bột mịn, hòa với dầu nền (dầu vừng, dầu dừa, dầu hạnh nhân…) dùng để bôi ngoài da chữa rộp da do giời leo.
Ngoài quả, lá, vỏ cây, rễ cây cũng được dùng làm thuốc chữa bệnh trong dân gian để cầm nôn ói, giảm đau, tiêu viêm; trị mụn nhọt, vết thương, vết bỏng, dị ứng, phù thũng…, TS Giang cho biết
“Các bộ phận khác của cây thị như lá, vỏ thân, rễ, vỏ quả, hạt tuy có những tác dụng dược lý nhưng cũng có độc tính và có thể gây tác dụng không mong muốn nếu sử dụng không đúng cách. Bởi vậy, chúng ta không nên tự ý sử dụng, nên hỏi ý kiến và sự hướng dẫn của thầy thuốc”, TS Giang nhấn mạnh.
